MARDİN'İN EN BÜYÜK VELÎLERİNDEN .. BÖLGE HALKINA İSMİNİ VEREN BÜYÜK ALİM : “SULTAN ŞEYHMUS”

Özel Haber : İsmail BULUT

Mardin'deki önemli türbelerden birisi Sultan Şeyhmus Türbesi. Mardin-Diyarbakır Karayolu'nun 20'inci kilometresinde yer alan Sultan köyünde bulunan türbe ziyaretçilerin yoğun ilgisiyle karşılaşıyor. Yurdun dört bir yanından buraya gelen vatandaşlar dualar okuyor ve dilekte bulunuyor. On ikinci asırda yaşadığına inanılan Sultan Şeyhmus'un gerçek ismi Musa Bin Mahin ez -Zuhi. Doğum ve ölüm tarihleri tam olarak bilinmiyor. Mardin'de vefat eden Sultan Şeyhmus, Şeyh Musa kabristanlığına defnedilmiş. Abdulkadir Geylani'nin talebelerinden Sultan Şeyhmus'un yetişip büyük bir veli olacağının hocası tarafından önceden müjdelediği anlatılır.

Asıl ismi “Şeyh Musa Ez-Zuli' dir. 1077-1164 yılları arasında yaşamıştır. Abdulkadir Geylani'nin öğrencisidir. Şeyh Musa, yöre halkının kullandığı ismiyle “Sultan Şeyhmus” Mardin’in en büyük velîlerindendir. İsmi Mûsâ bin Mâhîn ez-Zûhî’dir. 1077 yılında Mardin’de doğmuş, 1164 yılında yine Mardin’de vefat etmiştir. Türbesi Mardin yolu üzerindedir.Sultan Şeyhmus, büyük islam alimlerinden Abdülkâdir-i Geylânî’nin talebelerindendir. Hocası, onun yetişip, büyük bir velî olacağını önceden müjdeledi ve; ‘Ey Bağdât halkı, yakında öyle biri gelecek, öyle bir güneş doğacak ki, öyle birisi daha size gelmedi’ buyurdu. ‘O zât kimdir?’ denilince, Mûsâ bin Mâhîn olduğunu işâret etti. Hocalarının huzûruna geleceği zaman, Abdülkâdir-i Geylânî’nin gönderdikleri kimseler tarafından, çok uzaklarda karşılandı. Abdülkâdir-i Geylânî’nin huzûruna girince, kalkıp kucakladı. Herkes heybetine ve fazîletine hayran olup, onu severdi. Âlimler ve velîler onun sohbetlerine devâm ettiler. O, duâsı kabûl edilen büyük bir velî idi. Fakire duâ etse, zengin olur, bir kimseye bereket için duâ etse, berekete kavuşurdu. Hastaya duâ etse, sıhhate kavuşurdu. İnsanlar onun himmet ve duâları ile büyük musîbetlerden kurtuldular.

SULTAN ŞEYHMUS NE ZAMAN, NEREDE DOĞDU VE VEFAT ETTİ?  

Doğum ve vefat tarihleri bilinmemektedir. Ancak onun, Hz. Abdülkadir Geylani ile olan yakınlık ve samimiyeti, yaşadığı devir,hayatı ,tasavvufi kişiliği hakkında sarih bilgiler vermektedir. Hz. Abdülkadir Geylani’nin menakıbı hakkında telif edilmiş tüm eserlerde , onun ismi zikredilmekte, kişiliği anlatılmakta, Hz. Abdülkadir Geylani’ye olan bağlılığı , sevgisi ve edebi vurgulanmaktadır.

SULTAN ŞEYHMUS TÜRBESİ NEREDEDİR? HARİTA KONUMU

Bölge halkı tarafından çok iyi bilinen bir yer Hz. Abdülkadir Geylani devrinde yaşamış evliyanın büyüklerinden olan Şeyh Musa Ezzuli, Mardin’de yaşamış, orada vefat etmiştir. Kabri şerifleri, Mardin Şehrine yaklaşık 20 km. mesafede, Diyarbakır yolu üzerinde olup ziyaretgâh-ı enamdır. Kabri şeriflerinin bulunduğu makam ,aynı zamanda onun irşad faaliyetlerini sürdürdüğü dergahı idi. Doğum ve vefat tarihleri bilinmemektedir.Ancak onun, Hz. Abdülkadir Geylani ile olan yakınlık ve samimiyeti, yaşadığı devir,hayatı ,tasavvufi kişiliği hakkında sarih bilgiler vermektedir. Hz. Abdülkadir Geylani’nin menakıbı hakkında telif edilmiş tüm eserlerde , onun ismi zikredilmekte, kişiliği anlatılmakta, Hz. Abdülkadir Geylani’ye olan bağlılığı , sevgisi ve edebi vurgulanmaktadır.

 Yüce Köyü Yolu, 47100 Mardin Merkez/Mardin

SULTAN ŞEYHMUS TÜRBESİ ŞİFA ARAYANLARIN UĞRAK YERİ

Şifa arayanların uğradıkları yerlerden bir tanesi olan Sultan Şeyhmus Türbesi’ne gelenlerin arasında akıl hastalığı olanlarda yer alıyor.Türbe binası içerisinde ayarlanan özel odalarda kalan hastaların belli bir süre sonra sağlıklarına kavuştukları söyleniyor.

SULTAN ŞEYHMUS KERAMETLERİ

"Asamı ateşe atın": Bir zaman Mardin’de büyük bir yangın çıkmış. İnsanlar ne yapmışlarsa yangının önünü alamamışlar. Çaresizlik içinde Sultan Şeyhmus’un dergâhına koşup durumu anlatmışlar ve duâ istemişler. Sultan Şeyhmus bunun üzerine onlara elindeki asâyı vermiş ve; “Bunu alın ve yangının en alevli yerine atın” buyurmuş. Gelenler asâyı alıp yangın mahalline dönmüşler ve buyurulduğu şekilde onu alevlerin en kabarık yerine atmışlar. Çok geçmeden alevlerin durduğu, yangının söndüğü görülmüş. Herkes çok sevinmiş. Sonra atılan asâyı arayıp bulmuşlar. Hiçbir şey olmadığını, renginin bile değişmediğini görmüşler. Alıp doğruca Sultan Şeyhmus’a teslim etmişler. Hürmet, minnet ve teşekkürlerini arzetmişler. Bunun üzerine Sultan Şeyhmus; ‘Allahü Teala bize elimizin değdiği hiçbir şeyi ateşin yakmayacağını ilhâm etti’ buyurmuş.

"Kırk Çeşme Mucizesi": Sultan Şeyhmus’un yöre tarafından en çok bilinen kerameti şöyledir; Şeyhi Abdülkadir Geylani Mardin’e geldiğinde ezan okunur. Abdest zamanı geldiğinde Sultan Şeyhmus’un talebeleri etrafta su olmadığını şeyhlerine söyler. Sultan Şeyhmus bunun üzerine eline asasını alarak yere vurur ve tam kırk çeşme yerden birden bire bitiverir. Bu çeşmeler hala Mardin’de Şeyhan bölgesinde mevcuttur.

ŞEYHMUS İSMİ NEREDEN GELİR?

Mardin’de Sultan Şeyhmus türbesi özellikle Ramazan Ayı’nda çok ziyaret edilir. Çocuk sahibi olmak isteyen kadınlar buraya gelerek dualar okur ve dilekte bulunur. Bu nedenle yöredeki kızların çoğunun adı Sultan, erkeklerin adı ise Şeyhmus’tur.